Thursday, September 27, 2007

Novih 7 Svjetskih Cuda

Na nogometnom stadionu Estadio da Luz u Lisabonu 08.07.2007. odabrano je novih 7 svjetskih čuda.
Prvih 7 svjetskih čuda odabrao je prije dvije tisuće godina grčki graditelj Filon, a to su bili Semiramidini viseći vrtovi u Babilonu, Kolos na Rodosu, Zeusov kip u Olimpiji, Artemidin hram u Efezu, Svjetionik u Aleksandriji, Mauzolej u Halikarnasu te Velike piramide u Gizi. Od svih njih, jedino su Velike piramide u Gizi ostale sačuvane do danas.
Švicarski umjetnik i muzeolog, Bernard Weber, pokrenuo je izbor za sedam novih svjetskih čuda još 2001. godine, a cilj te akcije je bio "stvoriti sedam novih simbola jedinstva cijelog svijeta".
Novih sedam svjetskih čuda biralo se između 20 finalista, a za vrijeme glasanja, koje je počelo u studenom prošle godine, zaprimljeno je 100 milijuna glasova.

Veliki Kineski Zid ( KINA )

Kineski zid, jedno od sedam svetskih čuda, najveća je drevna vojna fortifikacija u svetu čija je izgradnja najduže trajala. Prema najnovijim podacima, Kineski zid je dug više od 7000 kilometara. On je 1987. upisan u Listu svetske kulturne baštine.

Inače Kineski zid je počeo da se podigne u devetom veku pre naše ere. Tadašnje vlasti u centralnoj Kini radi odbrane od nasrtaja severnih nacionalnosti, dogradile su zid da spoje postojeće pogranične kule i tvrđave tako da je postepeno nastao dugi zid. Kasnije u periodu Proleća i jeseni (770-476 pre n.e.) i periodu Zaraćenih kraljevina (475-221 pre n.e.), vladari su se žestoko otimali za hegemoniju, tako da međusobni ratovi nisu imali kraja. Neki vladari su koristeći planinske visove, podigli u pograničnim oblastima zidove. Godine 221. pre naše ere, Ćinšihuang, imperator prve kineske dinastije Ćin je objedinio Kinu i spojio odgovarajuće zidove na severu Kine da formira na planinskim grebenima veličanstvenu pograničnu fortifikaciju za odbranu od napada konjice nomadskih nacionalnosti iz prostrane mongoslke stepe. Već tada je kineski zid dug više od 5,000 kilometara. Zatim, dinastija Han koja je nastavljajući dinastiju Ćin , produžila je kineski zid na više od 10,000 kilometara. U kasnijem periodu od 2000 godina, vladari svih kineskih dinastija su manje-više dogradili kineski zid, čija je ukupna dužina premašila 50,000 kilometara, više nego dovoljno da opaše Zemljinu kuglu za jedan krug.

Kineski zid koji se sada pominje, u stvari je zid renoviran u dinastiji Ming1368-1644. On počinje na zapadu kod prevoja Điajuguan u kineskoj provinciji Gansu i završava se na istoku kod prevoja Šanhaiguan na morskoj obali u provinciji Ljaoning. Prolazi preko 9 provincija, gradova pod direktnom centralnom upravom i autonomnih pokrajina, ukupna dužina mu je 7300 kilometara. To je odbrambeni objekat podignut na brdsko-planinskim područjima, pruža se na veoma složenom reljefu, prolazi preko pustinje, stepe i močvara. Graditelji zida su saglasno reljefu primenili na zidanju različitu i svojstvenu strukturu, zid je tako postao jedan od najboljih odraza pameti predaka kineskog naroda.

Kineski zid se pruža niz talasaste grebene, ispod zida su strme spoljne padine. Zid i planine se međusobno udružuju i dopunjuju. Pod starovremenskim vojnim uslovima, bilo je gotovo nemoguće da se vojska popne kroz opasan reljef do ispod samog zida i zatim otuda povede ofanzivu na zid. Zid je podignut spolja od ogromnih opeka i odsečenih kamenih blokova, a punjen iznutra kamenicama i zemljom. Visok je oko 10 metara, na vrhu širok četiri-pet metara, dovoljno za hod četiri konja uporedo, udobno za manevrisanje vojske i prevoz žita i oružja. Sa unutrašnje strane zida su sazidane odgovarajuće kamene stepenice i hodnici. Na svakih nekoliko stotina metara je podignuta po jedna kula odnosno toranj za prenos dimnog signala. Kule su podesne za smeštaj oružja i žita i za odmor pograničara. Kad je stigla neprijateljska vojska, kule su se koristile kao odbrambeno utvrđenje, a u tornjevima se dimilo od zapaljenog sena da gusti dim preko niza tornjeva brzo prenosi alarmni dimni signal o neprijateljskoj ofanzivi.

Danas kineski zid je izgubio funkciju vojne fortifikacije, ali njegova specifična arhitektonska lepota ostaje za svaku pohvalu. Lepota kineskog zida se ogleda u veličini, zamahu, čvrstini i ogromnosti. Kineski zid kad se izgleda spolja, sudeći po njegovom bezkrajnom obrisu, liči na monumentalnog letećeg zmaja. A kad se izgleda izbliza, krivudav zid, grandionzne kule i strmi tornjevi, sve se gordo dižu uspravno gore na nepristupačnom reljefu. Ovde sve što je u vezi sa zidom, bilo je to tačka, linija ili ravan, čini jedinstvenu magičnu sliku punu ogromnog umetničkog čara.

Kineski zid poseduje vrhunsku istorijsko-kulturnu i turističku vrednost. U Kini se često kaže: Ko nije bio na zidu, taj ne može biti ocenjen za junaka. I domaći i strani gosti, među kojima i lideri stranih zemalja, svi se osećaju počašćenim što su mogli da se popnu na zid. Ostaje sada nekoliko bolje očuvanih sektora, to su Badalin, Simatai i Mutianju u Pekingu, Šanhaiguan na istočnom kraju zida koji je nazvan prvim prevojem u Kini, i Điajuguan na zapadnom kraju u provinciji Gansu. Svi ovi sektori su veoma posećene turističke atrakcije kroz celu godinu.

Kineski zid je oličenje uma i truda miliona radnih ljudi u drevnoj Kini. Zid je funkcionisao hiljadu godina, još uvek nije pao. Kineski zid po svojoj milenijumskoj veličini i besmrtnom čaru odavno je postao simbolika krvnog srodstva i nacionalnog karaktera kineske nacije. Godine 1987. Kineski zid kao simbol kineske nacije upisan je u Listu svetske kulturne baštine.

Kip Hrista Otkupitelja ( BRAZIL )

Na brdu Korkovadu (Corcovado-grba), u centralnom delu Rio de Žaneira, nalazi se statua Hrista Spasa, koja nadgleda ceo grad. Statua je visoka 38 m i izgrađena je 1931. godine. Dizajnirao je je francuski arhitekta Pol Landovski (Paul Landowski).

Machu Picchu ( PERU )

Maču Pikču nalazi se na vrhu litice usred džungle u Andima, oko 500 km jugoistočno od Lime i smatra se "izgubljenim gradom Inka". Smatra se da ga je izgradio Pačačuti, zbog Kuska, velikog središta carstva iz kojeg je vladao Inka. Maču Pikču je bio jedan od mnogobrojnih gradova-utvrđenja koji su okruživali prestonicu.

Na visini od dve hiljade i nešto više metara, iznad jednog granitnog vrha, okružen je uskom dolinom dubokom 500 m kojom teče bučna reka Urubamba. Ono je, kažu očevici, toliko usamljeno da se za njega nije znalo puna četiri veka. Sreća se osmehnula početkom dvadesetog veka, tačnije 1911. godine, kada ga je slučajno "otkrio" jedan Amerikanac, tragajući za ostacima prestonice poslednjih Inka. Grad naime nije bio unet ni u jednu domaću mapu, nije se mogao naći ni na jednoj geografskoj karti. Otkriće je objavljeno u poznatom časopisu National Geographic Magazine.


Kako Maču Pikču izgleda danas? Da bi se stiglo do njega treba krenuti stazom koja vodi do vrha planine i vijuga ivicama ponora nad kojim zastaje dah. Okolina je tipična za džunglu. Stigavši na visinu na kojoj se rastinje proređuje, prvi put se mogu videti, tri stotine metara iznad, ostaci drevnih građevina. Medutim, da bi se stiglo do njih, treba se popeti strmim stepenicama (i građevine ovog grada koji se uzdiže na vrhu planine rađene su stepenasto). Mada se danas može uči kroz zidine na više mesta, nekad se u ovaj grad-utvrđenje moglo dospeti samo kroz jednu kapiju iza koje je bilo stepenište uklješteno izmedu dva zida. Imalo je stotinak stepenika, delimično monolitnih. Zapravo isklesanih od jedne kamene ploče, a delimično od blokova četvorougaonog kamena. Takvo rešenje ulaza zaštićenog (ili bolje rečeno kontrolisanog) bočnim zidovima prilično je često, ali ne takvih dimenzija.

Koloseum ( ITALIJA )

Koleseum je jedan od najznačajnih i najimpresivnijih antičkih rimskih spomenika. Podignut je na mestu gde se nalazilo ogromno jezero u kojem se nekada ogledala Neronova palata. Kako bi se zatro svaki trag vode, ali i izbrisano sećanje na velikog "razvratnika Nerona" podignuta je arena. Arena je nazvana Titov amfiteatar, ali će postati slavna kao Koloseum, jer je tu nekada stajao kolosalni Nerono

Koloseum je građen 10 godina, visok je 160 stopa sa 4 sprata prozora, lukova i svodova i u njemu su se odigravale borbe gladijatora. Većina predstava u Koloseumu trajala je ceo dan.Predstave su počinjale životinjskim predstvama,a posle podne su počinjale borbe gladijatora. U većini igara, smrt je igrala glavnu ulogu.Profesionalni gladijatori borili su se protiv životinja ili jedni protiv drugih.Ponekad su se slobodni Rimljani prijavljivali za borbu zbog nekoliko momenata slave.

Osamdesetih godina naše ere u Koloseumu su održane igre koje su trajale 100 dana.Tada je poginulo oko 2.000 gladijatora i nekoliko stotina životinja.

Petra ( JORDAN )

Petra, nekadašnja prestonica Nabatajskog carstva, sada se tretira kao drevni grad na teritoriji Jordana. Kada su ga 106.pne pokorili Rimljani, postao je deo rimske provincije Arabije. Nekoliko vekova je bio veliki tgovinski centar, a kada su se trgovinski putevi preusmerili ka Eufratu i Persijskom zalivu, počeo je da gubi na značaju. U 7. veku zauzeli su ga Muslimani.

Ponovo se spominje tek 1812. godine, kada je njegove ruševine ugledao Švajcarac Johan Burkhart. Posle arheoloških iskopavanja otkriveni su mnogi spomenici - grobnice sa bogato ukrašenim fasadama od ljubičastog, crvenog i ružičastog klesanog peščara, kao i okolna brda od ljubičastog peščara. Oni koji su ga posetili, kažu da je praznik za oči.

Taj Mahal ( INDIA )

Car Šah Džahan je naredio izgradnju ovog mauzoleja za svoju omiljenu ženu, Ardžumand Bano Begum, koja je poznatija kao Mumtaz Mahal. Nalazi se u Indiji, a građen je u 17 veku.
Sastoji se od centralne oktagonalne građevine, krunisane lukovičastom kupolom, čija je ukupna visina oko 75 m i koja je skoro u potpunosti izgrađena od belog mermera, uz nju stoje dva simetrična zdanja od crvenog peščara.

Tadž je kraljevski mauzolej za velikog vladara i njegovu omiljenu ženu. Citati iz Kurana su rapoređeni na pažljivo odabrana mesta. Opšti plan i duhovni karakter ovog remek-dela zasnivaju se na idejama koje su razvili sufijski mistici. Ovaj "San u mermeru", kako ga nazivaju istoričari umetnosti, sagrađen je na obali reke Džamne za Ariumand Banu Began koju je šah Džahan odlikovao počasnim imenom Mumtaz Mahal, dragi kamen palate. Ona je nakon rođenja osmog deteta umrla 1629. godine, a mogul je naredio da se iznad njenog groba sazida grobnica kakvu svet nije video.

Stručnjak za konstrukciju kupole je verovatno iz Istanbula, zidari su dolazili iz Delhija i Kandahara, stručnajci za vrh kupole su dolazili iz Lahora i Samarkanda, kaligrafi za umetnute zapise iz Širaza i Bagdada, rezbari cveća iz Buhare, vrtne arhitekte iz Kašmira. Više od 20.000 radnika je radilo 17 godina na izgradnji ovog spomenika.

Chichen Itza ( MEKSIKO )

Čičen Ica je veliko arheološko nalazište na Jukatanu u Meksiku iz doba civilizacije Maja. Čičen Ica na jeziku Maja znači "Na izvoru naroda". Jukatan nije imao nadzemnih reka, a Čičen Ica je jedina imala tri izvora, pa je tako postala centar.

Centrom Čičen Ice dominira stepenasta piramida, koju su Maje zvale hram Kukulkan. Velika pernata zmija se spušta severnim stepeništem piramide. Zahvaljujući arheolozima pronađen je tunel, kojim se može ući u piramidu unutar piramide. To je bila česta praksa da se sve veći hramovi grade na starijim.